Ugonjwa wa ovarian cyst,chanzo,dalili na Tiba yake

June 12, 2025

#1

Ugonjwa wa ovarian cyst,chanzo,dalili na Tiba yake

Ovarian Cyst: Chanzo, Dalili na Tiba yake

Ovarian Cyst ni nini?

Ovarian cyst ni uvimbe maji (au mara chache, unajazwa na vitu vingine) unaotokea ndani au juu ya ovari ya mwanamke. Aina nyingi za ovarian cyst ni salama (si za Saratani) na huondoka zenyewe bila matibabu. Hata hivyo, baadhi ya cyst zinaweza kusababisha dalili na kuhitaji uangalizi wa kitabibu.

Chanzo cha Ovarian Cyst

Sababu kuu ya kutokea kwa ovarian cyst ni mzunguko wa kawaida wa hedhi. Cyst hizi huitwa “functional cysts” na ni pamoja na:

• Follicular cysts: Hutokea wakati yai halitoki kwenye mfuko wake (follicle) wakati wa ovulation.
• Corpus luteum cysts: Hutokea baada ya yai kutoka, ambapo follicle inajifunga na kujazwa na majimaji.

Sababu nyingine ni:

• Polycystic Ovary Syndrome (PCOS): Hali ya homoni inayosababisha uwepo wa cyst nyingi ndogo katika ovari.
• Endometriosis: Tishu zinazofanana na zile za ndani ya mfuko wa uzazi hukua nje ya uterus na zinaweza kuathiri ovari.
• Maambukizi ya nyonga (pelvic infections): Maambukizi makali yanaweza kufika kwenye ovari na kusababisha cyst.

Dalili za Ovarian Cyst

Ovarian cyst nyingi hazina dalili. endapo zitajitokeza,dalili zinaweza kujumuisha:

• Maumivu ya nyonga au presha upande mmoja wa tumbo
• Kuvimba au kuhisi tumbo limejaa
• Maumivu wakati wa tendo la ndoa
• Maumivu wakati wa hedhi au mzunguko wa hedhi usio wa kawaida
• Haja ya kukojoa mara kwa mara au ugumu wa kutoa mkojo
• Maumivu ya mgongo Sehemu ya chini
• Kichefuchefu au kutapika (hasa iwapo cyst imepasuka)
• Maumivu makali ya ghafla tumboni (huashiria cyst imepasuka au imesokoteka – hali ya dharura)

Vipimo vya Utambuzi

Madaktari wanaweza kugundua ovarian cyst kwa:

• Uchunguzi wa nyonga (pelvic exam)
• Ultrasound: Kuangalia ukubwa, umbo, na muundo wa cyst
• Vipimo vya damu: Mfano CA-125, hasa kwa wanawake walioanza kupata hedhi ili kuchunguza uwezekano wa saratani
• Laparoscopy: Upasuaji mdogo kwa kutumia kamera kuangalia na wakati mwingine kuondoa cyst

Matibabu ya Ovarian Cyst

Matibabu yanategemea ukubwa, aina, na dalili za cyst:

1. Kusubiri kwa uangalizi: Cyst nyingi, hasa zile za kawaida, huondoka zenyewe ndani ya miezi michache.
2. Dawa za homoni: Husaidia kuzuia kutokea kwa cyst mpya kwa kudhibiti mzunguko wa hedhi.
3. Upasuaji: Unahitajika iwapo cyst ni kubwa, haiondoki, au ina dalili. Upasuaji unaweza kuwa:
   • Cystectomy: Kuondoa cyst pekee bila kuathiri ovari
   • Oophorectomy: Kuondoa ovari nzima iwapo ni lazima
   • Mara nyingi hufanyika kwa njia ya laparoscopy (upasuaji mdogo)

Wakati wa Kumwona Daktari

Wasiliana na daktari mara moja endapo utapata:

• Maumivu makali ya ghafla ya nyonga au tumbo
• Maumivu yanayoambatana na homa au kutapika
• Dalili za mshtuko (shinikizo la damu kushuka, kuhisi baridi, mapigo ya moyo kwenda mbio, au kizunguzungu)

KWA USHAURI ZAIDI,ELIMU NA TIBA TUWASILIANE KWA NAMBA +255758286584.

Vyanzo vilivyotumika:

• Mayo Clinic – Ovarian Cysts
• Cleveland Clinic – Ovarian Cysts
• Johns Hopkins Medicine – Ovarian Cysts