Dalili za tatizo la mzio,au Allergy hizi hapa
Mzio (au "allergy" kwa Kiingereza) ni hali ambayo mfumo wa kinga ya mwili hujibu kwa kupita kiasi dhidi ya vitu ambavyo kwa kawaida si hatari kwa watu wengi. Vitu hivyo vinaweza kuwa vumbi, poleni, baadhi ya vyakula, dawa, au sumu za wadudu.
Dalili za mzio (allergy) hutegemea aina ya mzio, lakini kwa ujumla zinaweza kujumuisha:
1. Dalili za mzio wa hewani (airborne allergies)
Hizi ni mzio wa vitu vinavyopumulika kama poleni, vumbi, manyoya ya wanyama, na ukungu:
- Kukohoa au kikohozi kisichoisha
- Pua kuziba au kutoka makamasi (kama mafua sugu)
- Kuwashwa puani, kooni au machoni
- Macho kuwa mekundu, kuvimba au kutoa machozi
- Kupiga chafya mara kwa mara
- Kizunguzungu au kichwa kuuma kwa sababu ya msongamano wa pua
2. Dalili za mzio wa vyakula (food allergies)
Mzio wa vyakula kama karanga, mayai, maziwa, samaki, nk. unaweza kuwa hatari zaidi:
- Kichefuchefu, kutapika au kuharisha
- Tumbo kuuma au kujaa gesi
- Midomo, ulimi au koo kuvimba (hii ni hatari sana)
- Upele au vipele mwilini (rash)
- Kuvimba uso au macho
- Kizunguzungu au kupoteza fahamu (anafilaksisi – hali ya dharura ya mzio)
3. Dalili za mzio wa ngozi (skin allergies)
Kama vile mzio wa vipodozi, sabuni, au kemikali nyingine:
- Upele mkali au ngozi kuvimba
- Ngozi kuwa nyekundu au kuwasha sana
- Malengelenge au ngozi kupasuka
- Ngozi kukauka na kupasuka
4. Dalili za mzio wa dawa (drug allergies)
Kwa baadhi ya watu, dawa kama penicillin, sulfa, au aspirini huweza kusababisha:
- Upele au vipele mwilini
- Kuvimba midomo, uso au koo
- Kupumua kwa shida
- Anafilaksisi (kupoteza fahamu, kushuka kwa presha ya damu, nk.)
5. Anaphylaxis – hali hatari ya mzio mkubwa
Hii ni hali ya dharura ya mzio inayohitaji matibabu ya haraka:
- Kupumua kwa shida sana
- Koo au ulimi kuvimba ghafla
- Mapigo ya moyo kwenda kasi au kupungua
- Kushuka kwa presha ya damu (hypotension)
- Kupoteza fahamu au kuchanganyikiwa
Vitu vya kawaida vinavyosababisha mzio:
- Poleni kutoka kwenye maua
- Vumbi la nyumba
- Manyoya ya wanyama
- Vyakula kama karanga, maziwa, samaki
- Dawa kama penicillin
- Sumu za wadudu kama nyuki au siafu
Unatakiwa kufanya nini ukihisi una mzio?
- Muone daktari kwa uchunguzi na vipimo (kama vile skin test au blood test)
- Epuka chanzo cha mzio
- Tumia dawa za antihistamine au corticosteroids
- Kwa mzio mkali, daktari anaweza kupendekeza utembee na sindano ya dharura ya epinephrine (Epipen)
Ikiwa una dalili zinazojirudia kama mafua yasiyoisha, kuwashwa mara kwa mara, au vipele vya ajabu — huenda ni mzio.
KWA USHAURI ZAIDI,ELIMU NA TIBA TUWASILIANE KWA NAMBA +255758286584.
