Mpango kamili wa Lishe kwa Mtu mwenye HIV alafu kakonda sana

August 07, 2025

#1

Mpango kamili wa Lishe kwa Mtu mwenye HIV alafu kakonda sana

Mtu mwenye HIV ambaye amekonda sana anahitaji mpango kamili wa lishe na uangalizi wa karibu ili:

• Kupata nguvu
• Kuongeza uzito kwa afya
• Kuimarisha kinga ya mwili
• Kupambana na maambukizi mengine

Nitakupa full package ya baadhi ya Vitu vya Kufanya:

1. MISINGI YA LISHE KWA MWENYE HIV ALIYEKONDA

a) ALE VYAKULA VINAVYOTOA NGUVU (KABOHIDRETI)

• Wali wa brown au wa kawaida
• Ugali wa dona/mtama/mahindi
• Viazi vitamu, mihogo, ndizi
• Mkate wa ngano nzima
• uji wa lishe

b) ALE VYAKULA VYA PROTINI

Hizi husaidia kutengeneza misuli na kuimarisha kinga:

• Nyama (kuku, samaki, maini)
• Maziwa na mtindi
• Maharage, kunde, choroko, dengu
• Mayai
• Njugu na karanga (hazikaangwi sana)

c) MATUNDA NA MBOGAMBOGA (vitamini na madini)

• Mchicha, matembele, sukuma wiki, spinach
• Karoti, hoho, nyanya, pilipili hoho
• Matunda: embe, ndizi, papai, nanasi, apple, machungwa, zabibu

d) MAFUTA MAZURI KIAFYA (kuongeza kalori)

• Tumia mafuta ya alizeti, karanga, nazi au mzeituni kwa kiasi
• Ongeza maziwa ya nazi kwenye uji au wali
• Tumia karanga, parachichi mara kwa mara

 2. JINSI YA KULA KWA MTU MWENYE HIV ALIYEKONDA

• Ale milo midogo mara 5 hadi 6 kwa siku (milo 3 mikuu + snacks 2-3)
• Asilimia kubwa ya chakula iwe ya kuongeza uzito (protini + mafuta)
• Anywe maji mengi (angalau lita 2 kwa siku)

3. SUPLIMENTS ZINAZOWEZA SAIDIA

• Multivitamin (kila siku) – kusaidia upatikanaji wa virutubisho
• Probiotic au mtindi wa asili – kwa afya ya tumbo
• Plumpy’Nut au lishe za hospitali kama F-75 / F-100 (kwa waliokonda sana sana)
• Lishe ya unga wa lishe nyumbani (mtama + karanga + maziwa ya unga + soya)

4. VITU VYA KUZINGATIA

a) Matibabu

• Awe anatumia dawa za ARV kila siku bila kuruka
• Adhibiti magonjwa nyemelezi (kifua, kuharisha, fangasi nk)
• Afuatiliwe kliniki mara kwa mara – uzito na hali ya damu

b) Epuka

• Vyakula vichafu au visivyopikwa vizuri (kuharisha hupunguza uzito zaidi)
• Acha kabsa Unywaji wa pombe/sigara – hupunguza kinga na hamu ya kula
• Msongo wa mawazo (upunguze kwa mazungumzo, sala, au ushauri)

5. MFANO WA RATIBA YA CHAKULA KWA SIKU

Wakati	Chakula
Asubuhi	Uji wa lishe (mtama + karanga + maziwa ya unga), mayai 2, parachichi nusu
Saa 4	Tunda (ndizi 2 au embe 1), karanga mkononi
Mchana	Ugali wa dona, mboga za majani, maharage, kipande cha samaki, kikombe cha mtindi
Saa 10	Juice ya asili + mkate na siagi
Usiku	Wali wa nazi, maharage/mishikaki ya nyama, mboga mbichi (saladi)
Kabla kulala	Maziwa ya moto kikombe + ndizi

📌 MUHIMU:

Ikiwezekana aonane na daktari wa lishe au clinic ya HIV kwa mpango wa kina na ufuatiliaji wa uzito kila wiki.