Watoto wadogo huwa na tabia ya kuweka vitu mdomoni, hata visivyofaa.
Hili ni jambo linalowatia wazazi wengi wasiwasi, kwani linaweza kuwa hatari kwa maisha ya mtoto.
Mtoto mmoja mwenye umri wa miaka mitatu kutoka India aliimeza taa ndogo ya gari la kuchezea (LED bulb) na alihitaji upasuaji maalum kuiondoa.
Kwanza alidhaniwa kuwa na nimonia, lakini hali yake ilizidi kuwa mbaya kwa miezi mitatu, hadi madaktari walipogundua taa hiyo ndogo ilikuwa imekwama kwenye pafu moja.
Baada ya kufanyiwa upasuaji, mtoto huyo alitibiwa kwa matatizo ya kukohoa na kupumua kwa shida.
“Mtoto wetu wa kiume alifariki. Ila tutatumia mbegu zake kupata mjukuu”15 Oktoba 2024
Kwanini watoto humeza vitu?
Ni kawaida kwa watoto wadogo kutaka kuonja kila kitu wanachokiona au kukishika. Lakini hii hupelekea wengi wao kumeza vitu visivyofaa, kama vile:
- Sarafu
- Betri ndogo za kifunguo (button cells)
- Sehemu ndogo za toys
- Sumaku (magneti)
- Pini, klipu, au vito vidogo vya mapambo
Kwa hivyo wazazi wa watoto wadogo wanapaswa kuchukua tahadhari gani? Na nini kifanyike mara moja ili kukabiliana na hali hiyo ikiwa mtoto humeza kitu? Katika makala hii, tumejaribu kuchunguza mambo haya.
Madaktari walilazimika kutengeneza mkato wa sentimita nne kwenye mwili wa Rahul ili kuondoa balbu ya LED kwenye mapafu yake.
Madaktari walifanya operesheni hiyo ya kuondoa balbu ya LED kwenye gari la kuchezea, na baada ya hapo mapafu ya mtoto yakaanza kufanya kazi kikamilifu.
"Hii ilikuwa kisa cha nadra sana ambayo tulishughulikia," Dk. Vimesh Rajput, daktari wa upasuaji ambaye alishiriki katika upasuaji. "Balbu ndogo ya LED ilikuwa imeingia ndani kabisa ya pafu na majaribio ya awali ya kuiondoa hayakufaulu. Hata hivyo, kupitia 'mini thoracotomy' (utaratibu wa upasuaji), tulimfanyia mtoto upasuaji kwa mafanikio na balbu ya LED ilitolewa."
Utafiti kutoka Chuo Kikuu cha Sydney ulionyesha zaidi ya matukio 400 ya watoto waliomeza betri ndogo za mviringo.
Katika tukio moja, mtoto chini ya miaka miwili alimeza betri ya milimita 20 na ndani ya saa mbili akaanza kuvimba koo vibaya sana.
Ikiwa betri haitatolewa kwa wakati:
Huongeza uwezekano wa kutokwa na damu ndani mara nane zaidi.
Asilimia 9% ya watoto waliopitia hali hii walifariki dunia, wengi kutokana na kutokwa na damu ndani kwa ndani.
Vitu vyenye madhara ambavyo watoto humeza kwa urahisi
Sarafu, betri za vifungo (seli), vinyago vidogo au sehemu zao, vito, vidokezo vya penseli au vifutio, pini, klipu, n.k. ni vitu ambavyo watoto humeza wanapocheza.
BBC ilizungumza na daktari wa upasuaji Dk. Vimesh Rajput kuhusu iwapo kumeza vitu vya chuma, kama vile sarafu, kunaweza kuwaua watoto wadogo.
Dk. Rajput alisema, "Tunapaswa kwanza kuzingatia muundo wa miili yetu. Upande mmoja kuna njia ya upumuaji na upande mwingine ni njia ya usagaji chakula. Kitu kama hicho kikiingia kwa bahati mbaya kwenye umio, kuna uwezekano mkubwa wa kutoka kwa kinyesi. Mara nyingi hakuna haja ya upasuaji."
Lakini kama kitu kikiingia kwenye mapafu au njia ya hewa, hiyo ni dharura ya kitabibu.
"Kama hakitoki kwa mate au makohozi, basi lazima kifanyiwe bronchoscopy au upasuaji," anasema Dkt. Rajput.
Kwa hiyo, watoto wadogo wanapaswa kuwekwa mbali na vitu hivyo."
"Kumeza vitu hivyo wakati wa michezo ni jambo la kawaida sana miongoni mwa watoto, hasa katika kundi la umri wa miaka mitatu hadi sita. Ikiwa vitu hivi ni hatari au la inategemea ukubwa wao na muundo wa kemikali," anasema Vijay Yewale, daktari wa watoto huko Mumbai.
Kulingana na Dk. Vijay, betri za vifungo au seli zinaweza kuvuja na kutoa vipengele vya kemikali baada ya kuingia ndani ya mwili. Sumaku au bidhaa ya sumaku pia yana athari sawa.
Nini cha kufanya wakati watoto wanameza vitu kama hivyo?
Nini kifanyike mara moja ikiwa watoto watameza vitu kama hivyo?
Akijibu swali hili, Dk Vijay Yeola alisema, "Inapojulikana kuwa mtoto amemeza kitu cha aina hiyo, anatakiwa kupelekwa kwa mtaalamu mara moja."
Kulingana naye, "Watoto wengine hawaonyeshi dalili zozote. Ikiwa wamemeza kitu kama sarafu, wapeleke kwenye chumba cha dharura bila kuogopa. Usimpe mtoto chakula chochote ambacho unadhani kinaweza kukitoa kitu kutoka kwa mwili, kwani hii inaweza kuzidisha hali hiyo."
Dk. Rajput anasema kwamba katika kisa hiki, msaada wa haraka unapaswa kutafutwa kutoka kwa daktari.
"Kitu cha namna hii kikiingia kwenye umio wa mtoto, mtoto atalia na baada ya muda fulani atatulia. Baada ya hapo, unapaswa kwenda kwa daktari na kupigwa picha ya X-ray ya kifua na tumbo na kutibu kulingana na ushauri wao."
Kulingana na Dk. Vimesh Rajput, "Kitu kama hicho kikipita kwenye umio, katika asilimia 90 ya matukio huingia tumboni. Kisha kula matunda yenye nyuzi nyingi kama vile ndizi au kuchukua dawa za kulainisha kunaweza kusaidia kupita kwenye kinyesi."
Lakini nini kifanyike ikiwa kitu kama hicho kitakwama kwenye njia ya upumuaji?
Dk. Rajput, akijibu swali hili, alisema, "Hata ikiwa kitu kimekwama katika njia ya upumuaji, matibabu ya dharura yanahitajika. Ikiwa kitu haitoki na sputum, bronchoscopy inafanywa. Upasuaji unafanywa katika matukio machache sana."
Kulingana na wataalamu, matukio ya watoto kumeza vitu hivyo yameongezeka kwa kiasi kikubwa katika miaka michache iliyopita.
Ufahamu wa wazazi ni muhimu ili kuzuia matatizo ya kiafya yanayotokana na matukio haya.
Kulingana na madaktari, kama vile matibabu ya wakati ni muhimu katika hali kama hizo, ni muhimu pia kuchukua hatua za kuzuia ili kuzuia matukio haya kutokea.
Hatua za Haraka ni kama vile:
Usishtuke – tulia na tafuta msaada wa daktari mara moja.
Usimlishe chakula kwa lengo la kumfanya atapike au kitoke, inaweza kuleta madhara zaidi.
Mwone daktari wa dharura au mpeleke hospitali kwa uchunguzi na X-ray.
Madaktari hufanya X-ray ya kifua na tumbo ili kuona kitu kilipo na kujua mbinu ya kukiondoa.
.jpeg)
.jpeg)
.jpeg)
.jpeg)
image quote pre code